اسطوخودوس، در اصل درختچه ای وحشی از منطقه مدیترانه، قرن ها پیش به کوه های آلپ رسید. راهبان بندیکتین این گیاه بسیار معطر و بسیار مفید را به اروپای مرکزی و شمالی آوردند. اکثر گونه های اسطوخودوس به یخ زدگی کاملاً حساس هستند، برخی از گونه ها فقط در گلدان رشد می کنند، مانند اسطوخودوس چشمگیر با گل های دروغین چشم نواز.
نمایه اسطوخودوس چگونه است؟
اسطوخودوس یک درختچه معطر از خانواده نعناع است که در اصل از منطقه مدیترانه می آید.ارتفاع آن 30 تا 100 سانتی متر است، بسته به تنوع از ژوئن تا سپتامبر شکوفا می شود و مکان های گرم و آفتابی را ترجیح می دهد. اسطوخودوس به عنوان چای، افزودنی حمام، ادویه و تزئین استفاده می شود.
توضیح
اسطوخودوس از خانواده نعناع (Lamiaceae) است. گلهای آن بیشتر به رنگ بنفش یا آبی در خوشه‌های زیر بغل جمع شده‌اند و رایحه‌ای قوی دارند. بسته به گونه، اسطوخودوس بین 30 تا 60 سانتی متر ارتفاع دارد، اما می تواند تا 100 سانتی متر نیز رشد کند. شاخه های قدیمی تر چوبی می شوند، به همین دلیل است که باید در بهار دوباره به چوب قدیمی بریده شوند. درختچه - دوباره بسته به نوع - بین ژوئن و سپتامبر شکوفا می شود. گل های با رایحه قوی محل ملاقات پروانه ها، زنبورها و سایر حشرات هستند.
تاریخ
رومیان باستان از اسطوخودوس بسیار مشتاقانه استفاده می کردند، اما هنوز به عنوان یک گیاه دارویی استفاده نمی کردند. از طرف دیگر، نام گیاه نشان دهنده استفاده اصلی آن به عنوان یک افزودنی حمام است.کلمه لاتین لاوار به معنای شستن است. تنها زمانی که راهبان سرگردان بندیکتین این گیاه را به آن سوی کوه های آلپ آوردند، اهمیت آن به شدت افزایش یافت. از آن زمان به بعد، اسطوخودوس هم در صومعه ها و هم در باغ های مزرعه کشت می شد. هیلدگارد فون بینگن، صومعه و شفابخش معروف قرون وسطی، زیاد به گیاه مدیترانه فکر نمی کرد، اگرچه پدران گیاهی اواخر قرون وسطی - مانند هیرونیموس بوک - چیزها را متفاوت می دیدند. برای مدت طولانی اسطوخودوس محافظی در برابر حیوانات موذی و در نتیجه در برابر بیماری های عفونی محسوب می شد.
منشا و توزیع
اسطوخودوس عمدتاً در جاهایی که گرم، آفتابی و خشک است رشد می کند. در خانه مدیترانه ای خود در جنوب اروپا، این درختچه متوسط عمدتاً در سطوح سنگی و خشک رشد می کند. امروزه انواع متعدد این گونه در سراسر اروپای غربی و شمالی در خانه وجود دارد.
مراقبت
اسطوخودوس گیاهی است بسیار کم تقاضا که ترجیح می دهد در خاک سنگلاخ رشد کند و به آب آبیاری یا کود زیادی نیاز ندارد.تنها نکته مهم این است که گیاه چند ساله بلافاصله پس از گل دهی به حدود 30 سانتی متر بریده شود. در غیر این صورت چوبی می شود و ناخوشایند می شود.
برداشت و نگهداری
گلهای اسطوخودوس را باید به محض اینکه تمام گلهای یک سنبله شکوفه دادند، به سرعت برداشت کرد. برای اطمینان از حفظ بو و رنگ خود، حتما باید خشک شوند.
استفاده
این گیاه معطر را می توان به روش های مختلف استفاده کرد:
- به صورت چای یا در ترکیب چای
- در بالش های خواب و گیاهی (مثلا همراه با بادرنجبویه، رازک یا گلبرگ های رز)
- به عنوان افزودنی حمام
- به عنوان ادویه
- برای تزیین ظروف.
گلهای خشک، برگهای جوان و روغن استفاده می شود.
نکته و ترفند
شکر اسطوخودوس برای شیرین کردن معطر غذاها و نوشیدنی ها ایده آل است. تنها کاری که باید انجام دهید این است که گل های خشک شده اسطوخودوس را خرد کرده و با شکر مخلوط کنید. بهتر است مخلوط را در ظرف دربسته نگهداری کنید.
